Valeriano | |
---|---|
[[Imagem:|220px]] | |
Pronúncia | |
Criado por | Oseias Júnior |
Data de criação | 2012-2013 |
Objetivo | Língua construída zonal |
Tipo de criação | A posteriori Baseado nas Línguas Neolatinas |
Falado por | Nenhum |
Site(s) | |
Status | |
Regulamentado<br\>por | Oseias Júnior |
Códigos | |
ISO 639-1 | |
ISO 639-2 | |
ISO 639-3 | |
Linguasphere |
O Valeriano é uma língua artificial zonal criada pelo biólogo Oseias Souza da Silva Júnior. O idioma está ainda em processo de construção. Seu objetivo é ser uma língua franca para todos o povos que falam línguas neolatinas.
O autor está aceitando críticas e opiniões para o aperfeiçoamento do idioma.
Características
O valeriano (valerianu) é uma língua planejada baseada nas principais línguas neolatinas atuais: português, espanhol, francês, italiano, romeno e catalão, além de possuir influência do latim e de línguas neolatinas menos faladas. O idioma tem como característica o mínimo de irregularidades possíveis, além de ser mais lógico.
Os fonemas são provenientes de quase todas as línguas latinas, tendo preferência aqueles que se aproximam mais da forma original em latim.
Fonética e escrita
O valeriano possui 5 vogais, 25 consoantes e 4 dígrafos. Sendo que duas das consoantes podem ser substituídas por dígrafos à parte.
Consoantes e dígrafos
Aerugiano | IPA |
---|---|
b | b |
c | k, tʃ |
ch | k, tʃ |
ç | θ/s |
d | d |
f | f |
g | g, dʒ |
gh | dʒ, g |
h | - |
j | ʒ |
k | k |
l | l |
lh | ʎ |
m | m |
n | n |
ñ/nh | ɲ |
p | p |
q(u) | k(w) |
r | r, ɾ |
rh | x |
rr | r |
s | s, z |
ș/sh | ʃ |
t | t |
ț | ts |
v | v |
w | w |
x | ks |
y | j |
z | z |
- A consoante "c" possui som de /k/ antes das vogais "a", "o" e "u"; e som de /tʃ/ antes de "e" e "i".
- O dígrafo "ch" possui som de /tʃ/ antes das vogais "a", "o" e "u"; e som de /k/ antes de "e" e "i".
- A consoante "g" possui som de /g/ antes das vogais "a", "o" e "u"; e som de /dʒ/ antes de "e" e "i".
- O dígrafo "gh" possui sim de /dʒ/ antes das vogais "a", "o" e "u"; e de /g/ antes de "e" e "i".
- A consoante "h" é muda.
- A consoante "ș" pode ser substituída pelo dígrafo "sh".
- A consoante "ț" pode ser substituída por "ts".
- A consoante "ç" possui os fonemas alófonos /s/ e /θ/.
- A consoante "r" possui o som de /r/ sempre que é antecedida por consoante ou no início de palavra (rosa, fronte, presidente) e som de /ɾ/ apenas quando é antecedida por vogal (corona, parola, veritate).
- O dígrafo "rr" sempre possui o som de /r/.
- A consoante "s" possui som de /s/ sempre que é antecedida por consoante ou no início de palavra (solo, ínsula, farsa) e som de /z/ apenas quando é antecedida por vogal (cosa, visione, música).
- O dígrafo "ss" sempre possui som de /s/.
Vogais
Valeriano | IPA |
---|---|
a | a |
e | e, ɛ |
i | i, j, ɪ |
o | o, ɔ |
u | u, w, ʊ |
Acentuação
Oxítonas: Acentua-se todas
Ex: Canadá, bidé, abajú, etc.
Paroxítonas: Nunca acentuadas.
Proparoxítonas:
Acentua-se todas.
Ex: cónsule, crepúsculo, tónico, Ártico, mágico, etc.
Sintaxe
A ordem sintática padrão do valerianu segue as das demais línguas neolatinas:
sujeito-verbo-objeto (S V O) e adjetivo-substantivo; substantivo-adjetivo;
Pluralização
Acrescenta-se a letra ‘s’ (es) para indicar o plural.
Ex:
amore – amores (amor – amores)
scola – scolas (escola – escolas)
sisteme – sistemes (sitema - sistemas)
máchina – máchinas (máquina – máquinas)
mágice – mágices (mágico – mágicos)
deus - deuses
soño – soños (sonho – sonhos)
monstruo – monstruos (monstro – monstros)
Gênero e desinências
Existem três gêneros, cada um representado por uma desinência específica:
Masculino: representado por "-o", pelo artigo lo(s) e pronome ilo(s): actoro, latino, cecho, italianos, mágico, ignio (igneo).
Feminino: representado por "-a", pelo artigo la(s) e pronome ila(s): actora, latina, cecha, italianas, mágica, ígnia (ígnea).
Neutro: representado por "-e", "-i", "-u", palavras terminadas em consoantes, o artigo le e os pronomes ile (animado) e id (inanimado): actore, Latinu (idioma latino), latine (latino/latina), italianu (idioma), cec (idioma tcheco), ceche (tcheco, tcheca) italianes (italianas/italianos), igniu (fogo), ignie (ígneo/ígnea).
- Obs: É recomendado que certos adjetivos e substantivos terminado com determinados sufixos permaneçam na forma neutra sempre:
- -ante/-ente: amante, presidente, cantante, inteligente, mendicante, etc.
- -ense: canadense, holandense, françense, etc.
- -ale (are) : cordiale, stacionale, militare, anuale, scolare, etc.
- -ele/-ile: fidele, febrile, infantile, puerile, etc.
- -bile: amábile, credíbile, possíbile, perecíbile, etc.
- -iste: dentiste, anatomiste, romanciste, capitaliste, etc.
- -tore: actore, tradutore, cantore, dictatore, etc.
- -este: celeste.
Pronomes
Nominal | Pocessivo | ||
---|---|---|---|
ego, me, mí | eu, me, mim | mi(s), mia(s) mio(s) | meu(s), minha(s) |
tú, te, tí | tu, te, ti | tu(s), tua(s), tuo(s) | teu(s), tua(s) |
Ila, la, sí | ela, a, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
ilo, lo, sí | ele, o, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
ile, le, sí | ela/ele, lhe, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
id | ela/ele (isso) | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
nós, nos | nós, nos | nostra(s) nostre(s), nostro(s) | nossa(s), nosso(s) |
vós, vos | vós, vos | vostra(s) vostre(s), vostro(s) | vossa(s), vosso(s) |
ilas, las, sí | elas, as, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
ilos, los, sí | eles, os, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
iles, les, sí | elas/eles, si | su(es), sua(s), suo(s) | seu(s), sua(s) |
Verbos Irregulares
Todos os verbos do valeriano são regulares. Exceto três: sere, stare e ire.
Sere | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Indicativo | ||||||
Presente | Pretérito impefeito | Pretérito perfeito | Pretérito mais que perfeito | Futuro | Condicional | |
ego | so | 'ero | fui | foro | seré | seriho |
tú | ses | 'eras | fuste | foras | serás | serihas |
ile | se ('e) | 'era | fue | fora | será | seriha |
nós | somos | 'éramos (séramos) | fumos | fóramos | seremos | seríhamos |
vós | sois | 'estes (sestes) | fustes | foreis | seréis | seriheis |
iles | son | 'eran | furan | foran | serán | serihan |
Condicional | Imperativo | subjuntivo | ||||
Cánticos Valerianos
Cántico I - Le Morte de Deuso
Le sangue de Deuso scolará supre la terra
e mutes, omnes clamarán Su nómine...
"Dómino, salva-nos de la Fera".
Sed Ilo ne responderá lo apelo;
Totes stan in los manuos de le Sorte;
Le Deus vive qui habitara lo celo,
Supre lo solo, jace morte.
Tradução:
O sangue de Deus escorrerá sobre a terra
e mudos, todos clamarão Seu nome...
"Senhor, salva-nos da fera".
Mas Ele não responderá o apelo;
Todos estão nas mãos da Sorte;
A divindade viva que habitara o céu,
Sobre o solo, jaz morta.
Cántico II - Pátero Nostro
Pát'ro nostro qui sta in Celo
Sanctificate sea Tu Nómine
Vene a nós, Tuo regeno
Façe-se Tu voluntate
Sic in Terra, sic in Celo
Pane nostre quotidiane dona-nos hodie
Perdona nostras débitas, sic come perdonamo nostres debitores
Ne permite que cademo in tentatione
Sed libera-nos de lo Malo
Amén.
Cántico III - Supre heros e monstruos
Los heros stan mortos
Sus nómines foran soldates in le posteritate
Ídoles questionábiles
Mitos circatos de horrore e gloria
Que sofocan le veritate
Cruelos asasinos in vita
Mártires, heros in morte
Sanctos canonizatos per la historia narrata per les vincetoros
Demonios, hóminos, humanos, pecatoros
Sed in lo teatro de les deuses, apena actoros
Ne sapiemo lo que venirá depós
Alora carica tu cruce, scolhe tuas armas
Post que apena lo tempo judicará a nós.
Tradução:
Os heróis estão mortos
Seus nomes foram soldados na posteridade
Ídolos questionáveis
Mitos cercados de horror e glória que sufocam a verdade
Crueis assassinos em vida
Mártires, heróis em morte
Santos canonizados pela história narrada pelos vencedores
Demônios, homens, humanos, pecadores
Mas no teatro dos deuses, apenas atores
Não sabemos o que virá depois
Então carregue sua cruz, escolha suas armas
Porque só o tempo jugará a nós
Cántico IV - Canto de Core Partite
Prefero parlare la lingua de les ángeles
Iles dicen-me cosas belas
La lingua de los hóminos apena fere
Parolas ásperas, sputatas a lo vento
Le amore mente
Le dolore apre los óculos
La superbia separa
E lo tempo...
Deleta tuto
Tradução:
Prefiro falar as línguas os anjos
Eles me dizem coisas bonitas
A língua dos homens apenas fere
Palavras ásperas cuspidas ao vento
O amor mente
A dor abre os olhos
O orgulho separa
E o tempo...
Apaga tudo.
Vocabulário
Aerugiano - Português
A
abajú - abajú
actora - atriz
actore - ator masculino ou feminino
actoro - ator masculino
alchemia – alquimia
alchemiste – alquimista
áltere (ált're) - outra/outro
amore – amor
ángele - anjo
Árctico - Ártico
azure - azul
B
bene - bem
bona - boa
bone - bom/boa
bono - bom
bidé - bidé
C
Canadá - Canadá
cantare - cantar
canto - canto
castelo – castelo
cech - idioma tcheco
ceche - tcheco/tcheca
celo – céu
cheloniu – quelônio
chémica – química
chocolate – chocolate
cip - chip
cónsule - cônsule
corona – coroa
crepúsculo - crepúsculo
D
deus(e) – divindade
deusa - deusa
deuso - deus
deseño - desenho
E
esperanța – esperança
F
façada - fachada
façere - fazer
fide – fé
fidele – fiel
fidelitate - fidelidade
fugere - fugir
G
gigante - gigante
H
hodie - hoje
I
italianu - italiano (idioma italiano)
italiana - italiana
italiane - italiano ou italiana
italiano - italiano
J
juvene - jovem
K
kilómetre - quilômetro
L
lușuria - luxúria
M
mágice (ca, co) - mágico
máchina- máquina
margarita - margarida
mátera (mát'ra) – mãe
materno – materno
mi(o/a) – meu/minha
monstruo - monstro
morte - morte, morto(a)
N
nígere (a, o) (níg're) – negro (negra)
nostre (a, o) - nosso(a)
O
omni - todo
omne - cada um
P
partire - partir
pátero (pát'ro) - pai
paterne (a, o) – paterno(a)
plata - prata
Q
quanto - quanto
R
rege - monarca
regio - rei
regina - rainha
S
scola - escola
signo - signo, sinal
sisteme - sistema
sone – som
soño – sonho
soñare – sonhar
sono – sono
stela - estrela
su(o/a) – seu/sua, dele, dela
șow - show
T
Terra –Terra
terrore – terror
tónice - tônico(a)
tu(o/a) – teu/tua
țunami - tsunami
U
unione - união
unitate - unidade
V
vacina - vacina
vostre(a,o) – vosso(a)
W
X
Y
Z
zebra - zebra
zero - zero
zona - zona
Ver também
- Ido
- Latino sine flexione